Rượu bia là chất hướng thần với đặc tính gây ra sự lệ thuộc. Rượu bia được sử dụng rộng rãi ở rất nhiều nền văn hóa qua nhiều thế kỷ. Sử dụng rượu bia ở mức nguy hại gây ra nhiều bệnh tật, là gánh nặng lớn về kinh tế và xã hội.
Quan niệm sai lầm về rượu, bia
Quan niệm cho rằng uống bia ít có hại cho sức khỏe hơn uống rượu nhưng thực chất tác hại đối với sức khỏe chủ yếu là do chất cồn (ethanol) trong đồ uống gây ra, vì vậy tác hại do rượu bia không phụ thuộc vào loại đồ uống (là bia hay rượu) mà phụ thuộc vào lượng uống (tiêu thụ bao nhiêu gam cồn) và cách thức uống (tần suất sử dụng hay uống ở mức nguy hại)
Uống rượu bia ở mức độ nào là an toàn cho sức khỏe
Uống rượu bia không có ngưỡng nào là an toàn do vậy những rối loạn chức năng của cơ thể xuất hiện ngay từ khi uống một lượng rất ít rượu bia. Cụ thể, một người có nồng độ cồn trong máu bằng 0,01 gam/đêxilit, tương đương với việc mới chỉ uống một chén rượu nhỏ hoặc 1/4 lon bia thôi, thì đã bắt đầu có các rối loạn như: giảm các chức năng của não bộ trung tâm, tăng hưng phấn, thiếu kiềm chế, rối loạn điều chỉnh phối hợp động tác. Uống rượu bia ở mức nguy hại là 1 trong những chỉ số quan trọng nhất phản ánh hậu quả cấp tính về sức khỏe và xã hội của việc sử dụng rượu bia.
Hiện nay, các nghiên cứu và phân tích trên Thế giới tiếp tục cho thấy sử dụng rượu bia góp phần gây ra gánh nặng lớn về bệnh tật và tử vong trên toàn cầu.
Một số bệnh/ thương tích chính do sử dụng rượu bia:
Rượu bia là nguyên nhân gây ra hơn 230 loại bệnh tật và tình trạng thương tích như được mô tả trong Bảng phân loại thống kê quốc tế về bệnh tật và các vấn đề sức khỏe có liên quan.
Bệnh tim mạch: Sử dụng rượu bia tăng nguy cơ gây ra các bệnh lý tim mạch như: đột quỵ, suy tim, cao huyết áp và phình động mạch chủ.
Bệnh tiêu hóa/ rối loạn tiêu hóa: Tiêu thụ rượu quá mức gây tổn thương gan, các bệnh về gan như gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan; lâu ngày, làm trầm trọng các tổn thương do virus viêm gan C, viêm tụy cấp tính và mãn tính.
Ung thư: Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Quốc tế đã xếp rượu bia vào nhóm chất gây ung thư. Sử dụng rượu bia là nguyên nhân liên quan tới: Ung thư khoang miệng, vòm họng, thanh quản, thực quản, đại - trực tràng, gan, mật và ung thư vú.
Thương tích: Rượu bia là nguyên nhân chính của tai nạn giao thông. Mỗi năm ở nước ta xảy ra khoảng 20.000 ca tai nạn giao thông, làm chết khoảng 8.000 người trong đó có đến 40% liên quan đến rượu bia.
Ngoài ra, rượu bia cũng là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt các vụ bạo lực nghiêm trọng như: Hành hung, giết người, hiếp dâm …
Nghiện rượu bia là tình trạng ngộ độc mạn tính của não bộ dẫn đến phụ thuộc rượu với các đặc trưng: người bệnh cảm thấy bắt buộc phải sử dụng rượu bia, không kiểm soát được lượng uống và rơi vào tâm trạng tiêu cực khi không sử dụng.
Hậu quả về mặt xã hội, gánh nặng kinh tế liên quan tới sử dụng rượu bia
Ngoài những tác hại đối với sức khỏe, rượu bia còn là căn nguyên của nhiều vấn đề xã hội nghiêm trọng khác như: Hung hãn, bạo lực, tội phạm, mất trật tự an toàn xã hội, giảm khả năng lao động, học tập, ảnh hưởng tới đời sống gia đình; phá hỏng các mối quan hệ xã hội và tăng nguy cơ phạm tội. Các thiệt hại tài chính phải chi trả do người sử dụng rượu bia gây ra từ chi phí chăm sóc, điều trị bệnh tật, chấn thương cho đến các thiệt hại tài sản do tai nạn giao thông, chi thực thi pháp luật và các dịch vụ pháp lý.
Biện pháp phòng chống tác hại của rượu, bia
Nhằm bảo vệ sức khỏe người dân, phòng chống những nguy cơ bệnh tật và tai nạn nguy hiểm do sử dụng rượu, bia, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) đưa ra các khuyến cáo đối với người có uống rượu, bia cố gắng kiểm soát lượng uống ở mức nguy cơ thấp nhất. Người có uống rượu, bia hãy cố gắng kiểm soát lượng uống ở mức nguy cơ thấp nhất trong một lần uống. Mọi tổ chức, cá nhân cần tuân thủ thực hiện các quy định của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia đặc biệt chú trọng các quy định như:
- Cấm người điều khiển phương tiện giao thông uống rượu, bia trước và trong khi tham gia giao thông.
- Cơ sở bán rượu, bia phải niêm yết thông báo không bán rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi.
- Không được mở mới điểm bán rượu, bia trong bán kính 100m tính từ khuôn viên của cơ sở y tế và trường học.
- Hướng dẫn các thành viên trong gia đình kỹ năng từ chối uống rượu, bia; thực hiện các biện pháp phòng, chống tác hại của rượu, bia.
Hãy cân nhắc trước mỗi ly rượu, bia nạp vào cơ thể. Chúng ta cần tập trung nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, sử dụng rượu, bia có văn hóa, có trách nhiệm, tôn trọng các quy tắc xã hội, pháp luật và đó cũng là cách tôn trọng chính bản thân và gia đình./.
Nguồn: Sức khỏe & Đời sống
