Ngày Thế giới không thuốc lá 31 tháng 5 năm 2025, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lựa chọn chủ đề “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo” với mục tiêu nhằm phơi bày chiến thuật của các tập đoàn thuốc lá trên thế giới trong việc quảng cáo sai sự thật, gây hiểu lầm thuốc lá là sản phẩm không có hại nhằm thu hút người sử dụng, đặc biệt là giới trẻ. Theo Tổ chức Y tế thế giới, sử dụng thuốc lá là một trong những mối đe dọa sức khỏe cộng đồng lớn nhất mà thế giới đã và đang phải đối mặt. Mỗi năm trên thế giới có khoảng 8 triệu ca tử vong do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá, trong đó 1,3 triệu ca tử vong do hút thuốc thụ động.
1. Thông tin về chủ đề:
Sử dụng thuốc lá là một
trong những mối đe dọa sức khỏe cộng đồng lớn nhất mà thế giới đã và đang phải đối mặt. Mỗi năm trên toàn thế giới hơn 8 triệu ca tử vong, trong đó có khoảng 1,3 triệu ca tử vong là do các bệnh liên quan đến hút thuốc lá thụ động.
Tại Việt Nam, theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới, sử dụng thuốc lá gây ra hơn 100.000 ca tử mỗi năm. Trong đó 84.500 người tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc chủ động và 18.800 người tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc thụ động. Việc sử dụng thuốc lá đang gây ra gánh nặng nghiệm trọng và ngày càng gia tăng về bệnh tật và tử vong sớm, cũng như chi phí y tế. Thiệt hại kinh tế do thuốc lá ước tính là 108 nghìn tỷ đồng mỗi năm (tương đương 1,14% GDP). Con số này lớn hơn gấp 5 lần so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia.
Tổ chức Y tế Thế giới nhấn mạnh: Ngày Thế giới Không Thuốc lá năm 2025 là dịp để phơi bày các cách thức mà các tập đoàn thuốc lá trên thế giới sử dụng để quảng bá, tiếp thị các sản phẩm gây nghiện cũng như chỉ rõ các chiêu thức quảng cáo sai sự thật, lừa dối mọi người, làm cho các sản phẩm thuốc lá trở nên hấp dẫn hơn, đặc biệt là đối với trẻ em và thanh thiếu niên. Nicotine và các sản phẩm thuốc lá gây nghiện rất nguy hiểm cho sức khỏe nhưng luôn được các tập đoàn thuốc lá trên thế giới tìm cách để thu hút mọi người sử dụng. Không có bất kỳ sản phẩm thuốc lá nào và không có mức độ tiếp xúc nào đối với thuốc lá được coi là an toàn cho sức khoẻ bao gồm cả thuốc lào, xì gà, thuốc lá nung nóng, thuốc lá điện tử, thuốc lá tự cuốn, thuốc lá tẩu và
các sản phẩm thuốc lá không khói.2 Thuốc lá, thuốc lá mới và các sản phẩm chứa nicotin rất có hại cho sức khỏe thậm chí gây tử vong cho cả người hút và người không hút nhưng thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc. Đối với trẻ em và thanh thiếu niên, các sản phẩm này có thể làm suy yếu nghiêm trọng sự phát triển não bộ.
2. Thực trạng sử dụng thuốc lá và các sản phẩm thuốc
lá mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng) trong thanh thiếu niên toàn cầu
Trên toàn cầu ước tính có 37 triệu trẻ em trong độ tuổi
13–15 sử dụng
thuốc lá. Ở nhiều quốc gia, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong thanh thiếu
niên đã cao hơn tỷ lệ sử dụng ở người trưởng thành.
Tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu của nam giới trưởng thành tại
Việt Nam đang tuy có giảm nhưng vẫn còn ở mức cao (41,1% - điều tra STEPS - WHO 2021). Đối với thuốc lá điện tử, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở người trưởng thành (15 tuổi trở lên) năm 2015 là 0,2% (GATS 2015), năm 2020 là 3,6% (PGATS 2020). Tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử cao nhất tập trung ở nhóm tuổi 15-24 (7,3%) sau đó là các nhóm tuổi 25 - 44 tuổi (3,2%), 45 - 64 tuổi (1,4%) (PGATS 2020)
3. Tổ chức Y tế Thế giới kêu gọi các quốc gia
- Thúc đẩy thực thi Điều 5.3 của Công
ước khung về Kiểm soát thuốc lá (FCTC) của WHO để bảo vệ các chính sách phòng, chống tác hại của thuốc lá khỏi sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá.
- Theo dõi, giám sát chặt chẽ các hoạt động quảng cáo của ngành công
nghiệp thuốc lá; Kiểm soát chặt chẽ và ngăn chặn sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá trong việc xây dựng các chính sách phòng, chống tác hại của thuốc lá.
- Không hợp tác, không nhận tài trợ của các công ty sản xuất, kinh doanh thuốc lá dưới mọi hình thức.
- Thực hiện các chính sách phòng, chống tác hại thuốc lá hiệu quả bao
gồm:
+ Tăng thuế thuốc lá với mức đủ lớn để giá thuốc lá theo kịp mức tăng
thu nhập bình quân đầu người và hướng tới mức thuế chiếm 75% giá bán lẻ để góp phần đạt mục tiêu giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá.
+ Thực hiện môi trường không thuốc lá.
+ Thực thi cấm toàn diện quảng cáo thuốc lá và nicotine trên các nền
tảng số, mạng xã hội và trên các phương tiện giải trí; giám sát chặt chẽ hoạt động quảng cáo tại các điểm bán lẻ, trên các nền tảng xã hội hoặc trực tiếp
trong trường học.
+ Tăng diện tích in cảnh báo sức khoẻ trên bao bì các sản phẩm thuốc lá.
+ Lồng ghép và tăng cường các chương trình cai nghiện thuốc lá vào cácchương trình y tế quốc gia và các chương trình khác.
+ Thực thi nghiêm qui định cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa
chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng
THÔNG ĐIỆP TUYÊN TRUYỀN
NGÀY THẾ GIỚI KHÔNG THUỐC LÁ 31/5/2025
TUẦN LỄ QUỐC GIA KHÔNG THUỐC LÁ 25-31/5/2025
Thông điệp về tác hại của thuốc lá
1. Sử dụng thuốc lá gây ra hơn
100.000 ca tử vong mỗi năm tại Việt Nam
2. Sử dụng thuốc lá gây tổn thất 108 nghìn tỷ đồng mỗi năm, cao gấp 5 lần
số thu từ thuế thuốc lá.
3. Sử dụng thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gây tốn tiền và
phải trả giá bằng sức khoẻ.
4. Sử dụng thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng gây tổn thương
phổi, tim và não, đặc biệt là ở người trẻ.
5. Hãy bỏ thuốc lá để làm tấm gương tốt cho các con của bạn.
6. Bỏ thuốc lá ngay hôm nay vì sức khoẻ của bạn và những người thân
yêu.
7. Hút shisha cũng có hại như sử dụng các sản phẩm thuốc lá khác.
Thông điệp về tác hại của thuốc lá điện
tử, thuốc lá nung nóng
8. Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung
nóng không phải sản phẩm giúp cai
thuốc lá điếu thông thường.
9. Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chứa hóa chất độc hại như các hoá
chất có trong khói xe ô tô, thuốc trừ sâu.
10. Nicotine trong thuốc lá điếu, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng
làm suy yếu sự phát triển não bộ trẻ em.
11. Tuân thủ quy định cấm sử dụng, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá
nung nóng là trách nhiệm của mọi tổ chức, cá nhân.
12. Cấm sử dụng, sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển thuốc lá
điện tử, thuốc lá nung nóng
Khoa ATTP - YTCC & DD