Thông tin về Adenovirus đang được nhiều người quan tâm do số trẻ mắc tăng cao. TS.BS Đặng Thị Thúy - Trưởng Khoa Nhi, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương chia sẻ một số vấn đề hữu ích xung quanh căn bệnh này để bố mẹ biết cách phòng tránh cho con.
1. Adenovirus là gì?
Đây là virus thuộc họ Adenoviridae, gồm 2 nhóm chính: gây bệnh ở chim và gây bệnh ở động vật có vú, bao gồm con người
2. Adenovirus có phải là virus mới không?
Không.
Người ta đã phát hiện ra Adenovirus từ năm 1953, tức cách đây gần 70 năm. Hiện nay, người ta đã phân lập được hơn 60 tuýp huyết thanh của Adenovirus, và chúng được chia thành 7 nhóm từ A đến G.
3. Adenovirus lây lan bằng cách nào?
TS.BS Đặng Thị Thúy - Trưởng Khoa Nhi, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
Adenovirus có thể lây thông qua tiếp xúc với giọt bắn từ mũi hay miệng của trẻ bị nhiễm bệnh (ví dụ: trong quá trình ho, hắt hơi…); hay qua tiếp xúc tay với đồ vật hay bề mặt chứa virus sau đó lại chạm vào miệng, mũi, mắt mà chưa rửa tay.
Một số tuýp adenovirus có thể lây qua phân người bệnh (ví dụ: trong quá trình thay bỉm).
Ngoài ra, adenovirus có thể lây truyền qua môi trường nước, như là bể bơi, nhưng ít phổ biến.
Những biểu hiện khi nhiễm virus adeno rất giống các loại bệnh thông thường về đường hô hấp, chính vì thế dễ khiến việc phát hiện bệnh chậm trễ, virus có thêm cơ hội lây lan ra cộng đồng
4. Adenovirus có dễ bị tiêu diệt không?
Không!
Sức sống của loại virus này khá tốt. Chúng có thể tồn tại khoảng 30 ngày nếu sống trong nhiệt độ phòng. Trong điều kiện 40 độ C, virus có thể sống trong nhiều tháng.
Thậm chí với điều kiện -200 độ C, thời gian sống của virus Adeno có thể tính bằng năm. Virus có thể nhân lên sau khoảng 30 giờ xâm nhập vào cơ thể người.
Tuy nhiên, ở nhiệt độ 56 độ C, chúng có thể mất độc lực và bị tiêu diệt trong khoảng từ 3 đến 5 phút.
Thời gian tồn tại lâu trong môi trường cùng với khả năng nhân lên cao, khiến virus càng dễ dàng lây lan nhanh trong cộng đồng.
5. Khi bị nhiễm Adenovirus, bạn có thể có những biểu hiện nào?
Adenovirus có nhiều tuýp, mỗi tuýp lại có thể gây bệnh ở vài cơ quan nên biểu hiện của Adenovirus cũng rất đa dạng:
· Sốt: Có thể sốt cao, kéo dài 5 - 10 ngày
· Biểu hiện hô hấp: Ho, hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, đau họng
· Biểu hiện tại mắt: Mắt đỏ, chảy nước mắt, tiết nhiều nghèn, mắt ngứa, cộm, mi mắt sưng nề
· Biểu hiện tiêu hóa: Tiêu chảy, đau quặn bụng
6. Làm thế nào để biết liệu con tôi có phải mắc Adenovirus hay không?
Khi trẻ có biểu hiện sốt cao, đau họng, soi họng có 2 amidal sưng to, kèm kết mạc mắt đỏ, ho, trong vùng có nhiều người đang mắc Adenovirus thì khả năng cao con bạn đang mắc Adenovirus. Lúc này cần đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm khẳng định.
7. Khi trẻ bị mắc Adenovirus, thì cha mẹ cần làm những gì ở nhà?
Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu Adenovirus, nhưng may mắn là bệnh thường tự ổn định sau 7 – 10 ngày. Điều trị Adenovirus bao gồm điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ:
- Điều trị triệu chứng:
· Hạ sốt: Hạ sốt bằng paracetamol
· Vệ sinh mũi họng thường xuyên
· Nếu có viêm kết mạc thì nhỏ nước muối sinh lý nhiều lần trong ngày
· Trẻ sốt cao, nôn, hoặc ỉa lỏng cần bù thêm nước. Nếu trẻ không uống được cần truyền dịch đường tĩnh mạch.
· Khám cơ sở y tế mỗi 1 – 2 ngày để được theo dõi và chăm sóc y tế kịp thời.
- Điều trị hỗ trợ: Cho trẻ nghỉ ngơi, uống nhiều nước, ăn đủ bữa, đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ tránh bị mất nước.
Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu Adenovirus, nhưng may mắn là bệnh thường tự ổn định sau 7 – 10 ngày. Ảnh minh họa.
8. Có nên dùng kháng sinh để điều trị Adenovirus không?
Không.
Kháng sinh không có tác dụng với virus Adeno. Chỉ dùng kháng sinh khi có bằng chứng của nhiễm vi khuẩn. Để phân biệt được giữa sốt do vi khuẩn và do virus Adeno, trẻ cần phải được thăm khám cẩn thận bởi các chuyên gia và làm các xét nghiệm để đánh giá.
9. Khi nào thì trẻ mắc Adenovirus mới cần nhập viện điều trị?
Thông thường nhiễm Adenovirus ở thể nhẹ, có thể chăm sóc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên một số trường hợp trở nặng, phải nhập viện điều trị. Khi trẻ có một trong các dấu hiệu sau đây, cần đưa trẻ tới cơ sở y tế càng sớm càng tốt:
- Khó thở: thở nhanh hơn so với bình thường (khi không sốt)
- Trẻ có dấu hiệụ nguy hiểm toàn thân: Nôn nhiều, không uống được, co giật, li bì, sốt hoặc hạ nhiệt độ ở trẻ sơ sinh.
- Bệnh lý nền: Suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch, bệnh lý tim mạch, hô hấp mạn tính
10. Nhiễm Adenovirus rồi có thể mắc lại không? Người lớn có nhiễm bệnh không?
Có.
Adenovius có nhiều type khác nhau gây ra các bệnh cảnh lâm sàng khác nhau. Không có miễn dịch chéo giữa các type nên có thể nhiễm nhiều lần. Virus có thể gây bệnh ở mọi đối tượng và mọi lứa tuổi, trong đó các đối tượng trẻ em, người lớn tuổi, mắc bệnh mạn tính thường có nguy cơ cao hơn.
11. Làm như thế nào để phòng bệnh do Adenovirus gây ra?
Hiện nay, tại Việt Nam chưa có vaccine phòng Adenovirus, nên việc phòng bệnh cũng tương tự như phòng bệnh lây qua đường hô hấp khác.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết để tăng cường sức đề kháng đặc biệt trẻ nhỏ.
- Giữ ấm, giữ ẩm đường hô hấp, vệ sinh mũi họng hành ngày.
- Tránh tiếp xúc nguồn bệnh, không nên đến nơi đông người trong thời gian dịch bệnh, đeo khẩu trang đúng cách.
- Vệ sinh tay thường xuyên bằng dung dịch sát khuẩn
